Borgweg 20
Het verhaal over de familie Schuiling begint aan de Borgweg 20.
Op de plek van de boerderij aan de Borgweg 20 stond al ver voor 1700 een boerderij annex herberg en brouwerij. Door de belangrijke weg van Groningen naar Coevorden stond hij op een ideale plek.
De oudst bekende bewoner is Harm Freriks Julsinge (geboren 1698 in Eext). De boerderij gaat eerst over van ouders op kinderen.
In 1769 wordt hij te koop aangeboden: “een huis, waarin in vele jaren met goed succes herberg is gehouden, voorzien van twee ruime vertrekken, twee kleine kamertjes, kelder en achterhuis en een schuur waarin ruime stalling voor paarden, benevens een brouwhuis en deszelfs gereedschap, twee grote hoven, twee mudden en een schepel hooiland”.
Pas rond 1790 wordt de boerderij gekocht door Bareld Dekens.
Op deze kadasterkaart van Schipborg, getekend in 1819 en bij de invoering van het kadaster in 1832 vastgesteld, staat de boerderij als P66 aangegeven.
In 1844 pachtte Jannes Oldenwening (1778 – 1866, geboren in Zweeloo) de boerderij, met 23 percelen (ca. 20,5 hectare) weide-, akker- en heideland en een aandeel in de marke. Hij kocht het in 1855. Tijdens de markescheiding kwam hij ook in het bezit van nog ca 20 ha heideland, aan de weg naar Anloo ten hoogte van de latere boerderij van Kröller-Müller. Daarbij kwamen ze ook in het bezit van het daar gelegen hunebed.
Jannes Oldewening was eerst getrouwd met Grietje Tams. Na haar overlijden is hij voor de 2e keer getrouwd met Geesje Harders. Jannes en Geesje hadden drie kinderen: Jantien (1825), Hendrik Jannes (1828) en Grietje (1831). Na het overlijden van Geesje in 1834 is hij in 1835 opnieuw getrouwd met Grietje Eleveld.
Na het overlijden van Jannes Oldewening wordt het bezit geërfd door zijn drie kinderen Jantien, Hendrik Jannes en Grietje. Eerst zetten Jantien en haar uit Tynaarlo afkomstige Willem Jans Stenveld het bedrijf voort, maar het gezin keert terug naar Tynaarlo als Willem het grote boerenbedrijf van zijn ouders daar erft.
Op de boerderij in Schipborg wonen dan nog Hendrik (vrijgezel) en Grietje Oldenwening. In 1862 trouwt Grietje met de uit Gasteren afkomstige landbouwer Hindrik Lunshof. Zij gaan na hun huwelijk in de boerderij in Schipborg wonen en krijgen twee kinderen, Geessien en Lute. Lute wordt maar 2 jaar en overlijdt in 1867. Hendrik Oldenwening (1828) woonde bij zijn zus en zwager in. Bij zijn overlijden is het hunebed bij testament in 1871 is geschonken aan de provincie Drenthe.
Geessien Lunshof (1862 – 1932) trouwde in 1881 met Albert Schuiling (1851 – 1941) in Anloo.
De familie Schuiling in Schipborg
De familie Schuiling heeft voor zover na te gaan van 1650 tot 1880 gewoond en geboerd in Annen. Albert Schuiling (1851 – 1941) was de eerste die in Schipborg kwam wonen. Albert kon moeilijk boer worden in Annen, omdat zijn vader en stiefmoeder daar nog boerden. Hij trouwde in 1881 met Geessien Lunshof, 18 jaar en enig overgebleven kind van Hendrik Lunshof en Grietje Oldenwening. Hindrik Lunshof was al in 1871 overleden. Albert en Geessien zijn eerst ingetrokken bij hun moeder (Grietje Oldenwening) en oom Hendrik Oldenwening. Als deze overlijdt erven Albert en Geessien de boerderij annex herberg.
Zo kwamen de Schuilings in 1881 in Schipborg terecht.
In 1896, dus 15 jaar later, werd de oude boerderij (kadastraal 1832 – P66, nu Borgweg 20) die met het woongedeelte richting het noorden stond, afgebroken en in omgekeerde richting herbouwd. Later werd de schapenschuur vervangen door een grote kapschuur.
In de nieuwe boerderij was de voorkamer ingericht als café, zoals ook blijkt uit een krantenadvertentie uit 1898 waarin staat dat “in de herberg van A. Schuiling te Schipborg” onroerende goederen te koop worden aangeboden.
Vóor in de boerderij zat een grote baander. Zo konden koetsen en andere voertuigen naar binnen worden gereden en paarden tijdelijk worden gestald. Aan de zijmuur zaten ringen waar het vee of paarden vastgezet konden worden bij de Zuidlaardermarkt.
Als kind kon Hendrikus, (1939 -2022) zoon van Albert Schuiling (1907 – 1982), zich herinneren, dat er glazen karaffen en glazen stonden in een smalle kast met glazen deuren. Er zullen niet veel soorten drank geschonken zijn.
Albert (1851 – 1941) liet zijn vrouw Geessien het liefst het zware werk doen. Liever dan boer was hij caféhouder, om praatjes te kunnen verkopen. Zo zou hij volgens overlevering in 1914 aan de familie Kröller-Müller, eigenaar van boerderij “De Schipborg”, ca 15 ha heideland, wat toen maar weinig waarde had, hebben verkocht voor een pond tabak (is niet bevestigd).
Albert Schuiling en Geessien Lunshof.
Albert en Geessien hadden drie kinderen, Hendrik, geboren in 1882 in Annen, Jan (Warner) geboren 1885 in Annen en Gerhard geboren 1890 in Schipborg
Hendrik Schuiling (1882 – 1948) trouwt in 1906 met Hinderkien Meursing uit Gasteren. Volgens traditie neemt de oudste zoon het bedrijf van zijn vader over, maar Hendrik verhuist na de geboorte van hun eerste kind Albert, in 1907 naar Annen, waar ze een boerderij hebben gebouwd aan de Spijkerboorse dijk. Daar waren van opa Jan Warner Schuiling en zijn eerste vrouw Hinderkien Meijering nog bezittingen.
Borgweg 22
Toen Gerhard in 1917 trouwde, hebben Albert en Geessien naast de boerderij (Borgweg 20)een renteniershuis in Schipborg gebouwd. Gerhard is toen met zijn vrouw Hinderkien Meursing op de boerderij gaan wonen.
Albert Schuiling en Geessien Lunshof
In 1927 ruilen de broers Hendrik en Gerhard van boerderij: Gerhard gaat naar Annen en Hendrik keert met nu vier zonen en een dochter terug en neemt de boerderij in Schipborg over. De mogelijke reden van deze ruil is, dat Hendrik twee zoons (Albert en Thie) had, die boer wilden worden. In Annen was niet genoeg land om beide boer te laten worden. In Schipborg waren er meer mogelijkheden om aan land te komen.
Borgweg 31
Uit het kadaster omstreeks 1930 bleek dat Hendrik en Gerhard samen land kochten en verkochten. Zo kochten zij in 1929 de boerderij van Nieborg aan, gelegen schuin tegenover hun huis aan de overkant van de weg, met behoorlijk wat land. Ze verkochten het huis dezelfde dag door aan Karst Nessing met 8oo gulden winst. Waarschijnlijk hadden ze alleen belang bij het land en was dit niet los te koop. De familie Nessing sloopte de boerderij en bouwde in 1930 opnieuw een boerderij, 50 meter naar het noorden. Dit is de boerderij tegenover Borgweg 22.
Hendrik en Hinderkien hadden vijf kinderen: Albert (1907 – 1982), Thie (1808 – 1982), Gezinus (1911 – 1987), Hendrik (1913 – 1992 en Geesje (1919 – 2019).
Borgweg 29
Albert Schuiling (1907 – 1982) is getrouwd met Aaltien Aling, geboren in 1911 in Bunne en overleden in 1995 in Assen, 83 jaar oud. Bij hun trouwen in 1932 werd de bult tegenover de oude boerderij geëgaliseerd en werd er voor 9.000 gulden een boerderij gebouwd. Dat was in de crisistijd een behoorlijk bedrag. Rechts van de boerderij was een appelhof. Hier moet een “rosmolen” (voorloper van de dorsmachine, aangedreven door een of twee paarden) hebben gestaan. Een rosmolen werd meestal gebouwd met verschillende boeren als aandeelhouder. Toen Hendrik de boerderij van zijn vader kocht, stond dit stukje grond (ca 800 m2) op naam van Albert Schuiling en cons., waaruit blijkt dat er meerdere eigenaren van dit stukje grond waren. Volgens overlevering zou er een ondergrondse verbinding zijn geweest, waardoor het koren werd opgeslagen in de naastgelegen schuur. De zaadbulten zijn te zien op de foto van deboerderij uit 1932.
Albert Schuiling (1851 – 1941), Hendrik Schuiling (1882 – 1948), Albert Schuiling (1907 – 1982) en Hendrik Schuiling (1933 – 1922)
Borgweg 20
Thie Schuiling
Toen Thie Schuiling in 1934 trouwde met Griet Mulder gingen Hendrik Schuiling en Hinderkien Meursing in de rentenierswoning wonen.
Thie Schuiling (1908 1982) nam de boerderij over. Het café was er toen al niet meer. Thie en Griet kregen de eerste drie van hun 5 kinderen in de boerderij, Henk (1935 – 2022), Janet (1938) en Henny (1939). Betty (1950) en Gees (1953) werden in het renteniershuisje er naast geboren.
Nadat Hinderkien in 1944 overlijdt en Geesje in 1946 trouwt komt Hendrik alleen te staan in het renteniershuis en trekken Thie en Griet met hun kinderen bij hem in. De twee laatste kinderen zijn hier geboren.
Tot 1958, toen Henk Schuiling(1935 – 2022) zoon van Thie, trouwde is de boerderij bewoond door Jan Kuiper, arbeider bij Thie. Daarna heeft er tot de verbouwing tijdelijk iemand anders gewoond. Henk Schuiling en Hilda zijn erin getrokken nadat de boerderij is verbouwd. De verbouwing was rond1958.
Voor en na de verbouwing
Het inhalen van de oogst. Peiltjes: Hinderkien Meursing en Albert Schuiling. Op wagen Hendrik. In vak o.a Aaltje. De vrouw met de leidsels is meid bij de fam. Schuiling.
Achterkant Borgweg 20, nog met schaapsschuur. De kapschuur werd later gebouwd.
Borgweg 35
Albert Schuiling en Aaltien Aling hadden 5 kinderen. Hendrik (1933 – 2022), Arend (1934 – 2007), Hindrikus (1939 2022), Martinus (1942) en Tineke (1949).
Hindrikus heeft in 2012 een onderzoek gedaan naar de geschiedenis van Schipborg en zijn bewoners. Deze website is grotendeels gebaseerd op dit onderzoek.
Albert Schuiling kocht in 1953 de boerderij Borgweg 35. De boerderij is toen grondig verbouwd. Het voorhuis is gesloopt en opnieuw herbouwd.
In 1959 heeft zoon Arend en zijn vrouw Coba Schuringa de boerderij overgenomen. In 1965 kwam het officieel in hun bezit.
Albert Schuiling heeft na de overname door zijn zoon een renteniershuisje aan de Esweg gebouwd en daar vanaf ongeveer 1956 nog een tijd gewoond. In1992 overleed hij en niet lang daarna vertrok zijn vrouw Aaltje (Aaltien Aling) naar Zuidlaren.
Arend heeft nog een maatschap gehad met zoon Albert. In 1995 zijn ze gestopt met boeren.Momenteel (2024) woont nog hun dochter in het pand.
Borgweg 35 voor de verbouwing
Extra: Artikel uit De Correspondent